4. Leefbaarheid

- Het vertrouwen in de politie is gestegen in Halle.
- Het aantal geregistreerde misdrijven per 1000 inwoners is gedaald van 85,5 naar 66,4 tussen 2012 en 2022. 
- 59% van de bevraagde Hallenaren geeft aan zich veilig te voelen in de gemeente. 
- Het veiligheidsgevoel in de buurt ligt hoger in Halle dan het veiligheidsgevoel in de ruimere gemeente. 
- Meer dan 1 op 4 van de panelleden van het Stadspanel mijdt soms een plek en/of blijft soms binnen na het donker omwille van een onveiligheidsgevoel. 
- De top 6 van buurtproblemen zijn voornamelijk verkeersgebonden
- Groeiende effectiviteit van cameratoezicht als handhavingstool  in de strijd tegen sluikstorten
- Het sociaal weefsel in Halle minder sterk is vergelijking met het Vlaamse gemiddelde
- Gemiddeld kennen Hallenaren 17 buren bij naam

 

Het vertrouwen in de medemens is de afgelopen jaren gestegen in Halle. Het aandeel inwoners dat aangeeft een hoog vertrouwen (d.w.z. score van 8 of meer) in de medemens te hebben is gestegen van 26% naar 29%, de stijging in het vertrouwen is sterker voor het gemiddelde van Vlaamse gemeenten.

Daarnaast is het vertrouwen in de politie eveneens gestegen in Halle. Het aandeel inwoners dat vertrouwen heeft in de politie daalde naar 21% in 2020, en steeg nadien terug naar 30.4% in 2020 (gelijk aan de status in 2017). We scoren hierbij gelijk aan het Vlaams gemiddelde waarbij we een licht dalende trend opmerken sinds 2017.

Een misdrijf is een overkoepelende term voor alle gedragingen die in strijd zijn met de strafwet en waarvoor een straf is ingesteld. Een misdrijf verwijst naar iets materieel (gedrag) en iets moreel (schuld). De geregistreerde feiten bevatten alle gerechtelijke feiten waarvoor in de politiezone een proces-verbaal werd opgesteld. De geregistreerde misdrijven in dit rapport zijn gebaseerd op gegevens van strafrechtelijke inbreuken en de vijf meest voorkomende categorieën hiervan.

Tussen 2012 en 2022 zien we dat het aantal geregistreerde misdrijven per 1000 inwoners evolueerde van 85,5 naar 66,4 in Halle. We zien een laagtepunt in 2021 met 62.1 misdrijven per 1000 inwoners, waarna het aantal in 2022 opnieuw stijgt. Het aantal ligt hoger dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten.

In Halle zien we dat van de geregistreerde misdrijven - de restcategorie "overige geregistreerde misdrijven" buiten beschouwing gelaten - diefstal en afpersing 28.7% op de eerste plaats staat, terwijl bedrog op een tweede plaats staat met 8,2%. Op de derde plaats tenslotte komt beschadigen van eigendom met 8,1%.

Op vlak van slachtofferschap zijn de cijfers van phishing en ander vormen van cybercriminaliteit hoog (Veiligheidsmonitor 2021). 41 % van de respondenten gaf aan afgelopen jaar slachtoffer te zijn geweest van phishing en 33 % van oplichting via internet. Bijna 8 % was slachtoffer van hacking of inbreken in de pc. 

Om volledig te kunnen zijn in de criminaliteitscijfers, moeten we bij de interpretatie ervan rekening houden met de aangiftebereidheid van burgers. Zo blijkt dat slachtoffers niet steeds overgaan tot aangifte.

Uit de gemeente-stadsmonitor van 2023 geeft 59% (dit is een stijging van 6% tegenover de resultaten in 2020) van de bevraagde Hallenaren aan zich veilig te voelen in de gemeente, wat lager is dan het gemiddelde van andere Vlaamse gemeenten (73%). Het gevoel van veiligheid in de buurt ligt opmerkelijk hoger in Halle dan het veiligheidsgevoel in de ruimere gemeente. Het aandeel respondenten die aangeven zich veilig te voelen in de buurt is 67%. Ook hier scoort Halle lager dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten.

Bovenstaande cijfers bevestigen de gegevens uit de veiligheidsmonitor 2021 (Politiezone Zennevallei) omtrent het onveiligheidsgevoel bij onze inwoners. Het gevolg van het onveiligheidsgevoel resulteert het meest in het niet opendoen van de deur voor onbekenden (32 %). Verder vermijdt 18 % van de respondenten om bij duisternis weg te gaan van huis. 11 % van de respondenten mijdt bepaalde plekken in de gemeente of stad.

In de periode van april 2020 tot januari 2024 werden op 138 berichten en 930 reacties geplaatst over sociale veiligheid binnen het Hoplr platform, wat 27,2% van het totale aantal berichten en 20,1% van de reacties vertegenwoordigt. Deze discussies waren vooral actief in buurten zoals Halle Centrum, Hondzocht - Lembeek West, Sint-Rochus, Buizingen en Breedhout. In 2021 en 2022 leken sociale veiligheidskwesties prominenter te zijn geweest. Berichten over onderwerpen zoals agressieve ontmoetingen, gedoofde straatverlichting, buurtpreventie via WhatsApp, drank- en druggebruik en verdachte brieven trokken veel reacties, maar de meest voorkomende onderwerpen waren verdachte personen, diefstal en inbraak, en vandalisme, voornamelijk gericht op meldingen en het zoeken naar getuigen.

In juni 2023 werd het Stadspanel bevraagd in kader van buurtbeleving. Meer dan 1 op 4 van de panelleden mijdt soms een plek en/of blijft soms binnen na het donker omwille van een onveiligheidsgevoel. Voornamelijk vrouwen en 55-plussers voelen zich vaker onveilig.

De analyse van het stadspanel identificeert verschillende plekken in Halle waar mensen zich (soms) onveilig voelen, zogenaamde hotspots. Vooral in Halle Centrum worden de stationsbuurt, de Basiliekstraat, het sportcomplex De Bres en het Elisabethpark genoemd als hotspots van onveiligheid. 

De redenen hiervoor zijn onder andere hangjongeren, vechtpartijen en drank- en druggebruik. Vergelijkbare zorgen worden geuit in andere wijken zoals Lembeek en Buizingen, waar respectievelijk het station, het Kasteelpark, het Malakoffdomein en het Gemeenteplein als risicovol worden beschouwd. 

Burenbemiddeling

De invoering van lokale burenbemiddeling in Halle sinds januari 2023 heeft als doel conflicten tussen buren aan te pakken door communicatie te bevorderen en oplossingen te zoeken zonder directe tussenkomst van de stad. In het eerste jaar werden 24 aanvragen behandeld, voornamelijk afkomstig van bewoners in rijwoningen en appartementen, vooral in buitenwijken. De meeste conflicten gingen over geluidsoverlast, hinderlijke vegetatie of erfafscheidingen.

Trends tonen aan dat lokale burenbemiddeling naar verwachting zal groeien in populariteit naarmate bekendheid toeneemt, terwijl de diversiteit van conflictbronnen een flexibele aanpak vereist. Uitdagingen blijven bestaan wat betreft het betrekken van beide partijen bij het proces, maar het succespercentage in het vinden van oplossingen is bemoedigend.

Fietsgraveringen 

Fietsgraveringen is een preventieve maatregel tegen diefstal en helpt bij het terugvinden van gestolen fietsen. In 2022 werden er 86 fietsen gegraveerd tijdens reguliere sessies, terwijl dit aantal in 2023 daalde tot 69. Tegelijkertijd steeg het aantal fietsen dat tijdens evenementen werd gegraveerd van 310 in 2022 naar 357 in 2023, met pieken tijdens evenementen zoals het Zennefeest en de Stroppenconcerten.
In 2024 wordt het Centraal Fietsregister van de FOD Binnenlandse Zaken geïntroduceerd, waardoor lokale fietsgravering overbodig wordt. Fietsbezitters kunnen hun fiets registreren op een digitaal platform en markeren met een unieke sticker (My Bike).

De tevredenheid over de buurt is ten opzichte van 2020 met 13% gedaald. We doen het ten opzichte van het gemiddelde van Vlaamse gemeenten ook slechter.

Wanneer we kijken naar de mate dat inwoners buurthinder ondervinden zien we dat 27% van de inwoners in Halle regelmatig hinder ondervindt. Dit percentage blijft stabiel ten opzichte van 2020, maar ligt wel 10% hoger dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten.

Het meest ervaren buurtprobleem bij de respondenten van de veiligheidsmonitor 2021 (Beersel, Halle en Sint-Pieters-Leeuw) was onaangepaste snelheid in het verkeer. Meer dan 67 % gaf aan dat dit een probleem vormt. Andere ervaren buurtproblemen betreffen: 
•    Agressief verkeersgedrag: 48 % 
•    Hinderlijk parkeren: 47 % 
•    Sluikstorten en zwerfvuil: 46 %
•    Overlast door zwaar vervoer: 43 % 
•    Geluidshinder door verkeer: 39 % 
•    Woninginbraak: 37 % 

In mindere mate worden de fenomenen fiets- of stepdiefstal (27 %), iets gestolen of beschadiging aan de buitenkant van de auto (26 %), geluidshinder van de buren (25 %) en door mensen op de openbare weg (18 %) en verkeersongevallen (18 %) vernoemd. 

We kunnen vaststellen dat de top 6 van buurtproblemen voornamelijk verkeersgebonden zijn. Deze legislatuur werd er in samenwerking met politie ingezet op deze problematieken onder andere door technologische ondersteuning.  Dit zou een verklaring kunnen zijn in de daling van het aandeel inwoners die hinder ondervinden van onaangepaste snelheid van het verkeer of sluipverkeer tijdens de bevraging van de gemeente-stadsmonitor in 2023.

We merken dat verkeersveiligheid een prominent thema is voor inwoners. Hoplr laat in dit verband, 33 berichten en 367 reacties gedurende de periode maart 2020 - februari 2024 noteren, wat aangeeft dat het een significant onderwerp is voor de gemeenschap. Binnen het thema verkeersveiligheid zijn topics zoals overdreven snelheid en Roekeloos rijgedrag het meest voorkomend op het platform, waarbij berichten en reacties verschillende incidenten en bezorgdheden omtrent verkeersveiligheid benadrukken en de noodzaak van actie van lokale autoriteiten onderstrepen, zoals het plaatsen van verkeersremmers en het verhogen van politiecontroles.

Sluikstorten 

Het gebruik van cameratoezicht als een effectief middel in de strijd tegen sluikstorten is aanzienlijk toegenomen. Het aantal vaststellingen via cameratoezicht is gestaag toegenomen volgens het GAS-register van de dienst Integrale Veiligheid, van 31 in 2019 tot 113 in 2023, wat wijst op een groeiende effectiviteit van dit handhavingsinstrument. Dit ging gepaard met een stijging van het aantal boetes voor sluikstort, van 66 in 2019 tot 251 in 2023, wat duidt op een positieve trend in de handhaving van anti-sluikstortbeleid.

Het aantal boetes voor sluikstort is gestegen, voornamelijk als gevolg van toenemend cameratoezicht. Echter, slechts een derde tot de helft van de vaststellingen via camera kan resulteren in een boete vanwege niet-geïdentificeerde overtreders.

Er wordt regelmatig toezicht gehouden op een selectie van ongeveer 50 hotspots om sluikstorten tegen te gaan. Deze aanpak kent diverse uitdagingen zoals gebrek aan verlichting, verspreide locaties, of herhaalde overtredingen door individuen. Om deze uitdagingen aan te pakken, worden verschillende maatregelen genomen variërend van verhoogd toezicht tot technologische verbeteringen, zoals geavanceerdere camera's of aanpassingen van locaties.  

Tussen 2019 en 2023 is er een duidelijke afname van de vervuilingsgraad op een selectie van de hotspots te zien, ondanks een tijdelijke stijging in 2022 als gevolg van beperkte controles. Dit duidt op een effectieve aanpak van de problemen rondom sluikstorten. 

In Halle werd er 221 ton aan sluikstorten opgehaald door de stadsdiensten in 2022. Hallenaren helpen mee in de strijd tegen afval op straat. In 2022 werden er 2100 meldingen geregistreerd rond afval. Deze meldingen helpen om sneller acties te ondernemen. 

Zwerfvuil

Volgens de gemeentemonitor van 2023 meldt 40% van de Hallenaren dat ze buurthinder ervaren door zwerfvuil, een percentage ligt hoger dan het gemiddelde van andere Vlaamse gemeenten. We zien hier wel een lichte daling (3%) ten opzichte van de bevraging in 2020. Daarnaast geeft 26% van de Hallenaars aan dat ze hinder ondervinden door hondenpoep, wat zo’n 11% hoger is dan het Vlaamse gemiddelde. Hier zien we bovendien een stijging van 6% ten opzichte van 2020.

 

Ook op het Hoplr platform is overlast een belangrijk topic. Gedurende de periode van maart 2020 tot januari 2024 was het thema Overlast significant aanwezig, met 19% van de berichten en reacties. Vooral thema’s als geluidsoverlast, Sluikstorten, Hondenpoep, Hoornaars en Zwerfvuil trokken veel aandacht en reacties van buurtbewoners. De discussies variëren van klachten over geluidshinder en zwerfvuil tot oproepen tot meer verantwoordelijkheid van hondenbezitters en acties tegen sluikstorten.

In 2023 hebben OVAM-handhavers op 26 dagen zwerfvuil vastgesteld, waarbij 104 personen betrapt zijn op het op de grond gooien van sigarettenpeuken en 21 personen voor het in een rioolkolk gooien ervan. Verder zijn 13 personen betrapt op het niet bij zich hebben van hondenpoepzakjes, terwijl slechts 1 persoon betrapt werd op het op de grond gooien van papier. 

Halle heeft ondertussen een honderd zwerfvuilvrijwilligers die regelmatig in hun buurt de handen uit de mouwen steken in de strijd tegen zwerfvuil.
In 2023 werd er 87.30 ton zwerfvuil opgehaald. 

Handhavingsbeleid

Lokale besturen in Vlaanderen kunnen inbreuken betreffende parkeren en stilstaan handhaven. Halle past sinds augustus 2022 deze procedure toe. De Gemeenschapswacht-vaststellers handhaven voornamelijk in het centrum en in schoolomgevingen op inbreuken met betrekking tot parkeren en stilstaan, vooral gericht op gevaarlijke situaties voor kwetsbare groepen. In 2023 zijn er 1.035 GAS 4-vaststellingen door de gemeentelijke vaststellers gedaan en 1.222 door de politie, met name tijdens piekmomenten aan het begin en einde van het jaar. 

 

Met behulp van ANPR-camera's wordt gehandhaafd op overtredingen tegen het verkeersbord C3 op drie locaties. In 2023 zijn in totaal 13.000 GAS 4-vaststellingen gedaan met ANPR-camera's. In de Arkenvest bleef het aantal vaststellingen stabiel, maar in juni daalde het door elektriciteitsproblemen. Handhaving in het Kluisbos begon in mei, met een piek in juni, gevolgd door stabiliteit vanaf augustus. In de Nieuwstraat bleef het aantal vaststellingen constant, maar in november waren er technische problemen die leidden tot onterechte boetes, die later zijn rechtgezet.

Sinds april 2023 wordt met behulp van de LiDAR-superflitscamera gehandhaafd op snelheidsovertredingen van minder dan 20 km/u in zones 30 en 50. De gedetecteerde snelheidsovertredingen variëren per locatie. Het lagere aantal vaststellingen in mei, juni en juli kan worden toegeschreven aan minder geschikte locaties en het preventieve effect van de zichtbare flitspaal. Gedurende de zomermaanden werden geen LiDAR-flitspalen geplaatst vanwege de uitdagingen bij het vinden van geschikte locaties. Het aantal vaststellingen is sterk afhankelijk van de locatie, waarbij we zien dat er vanaf september aanzienlijk meer vaststellingen zijn als gevolg van weloverwogen locatiekeuzes en het gebruik van objectieve criteria om effectieve locaties te selecteren.

We zien dat het inzetten van de LiDAR impact heeft op het aantal overtredingen. Op elke locatie waar de flitspaal werd geplaatst zien we een daling van het aantal overtredingen. 

Het sociaal weefsel verwijst naar de onderlinge verbondenheid en relaties tussen individuen binnen een gemeenschap of samenleving. Het omvat de sociale banden, zoals vriendschappen, familiebanden en gemeenschapsnetwerken. Dit weefsel vormt de basis voor solidariteit, samenwerking en ondersteuning tussen mensen. Een sterk sociaal weefsel draagt bij aan een leefbare buurt, en ruimer een leefbare stad.

Hoplr is een online participatieplatform dat buren met elkaar in verbinding brengt. Dit gaat van het ontlenen van materiaal, het organiseren van een buurtfeest tot een oproep tot hulp.  Het thema Sociale Cohesie en Betrokkenheid zien we ook terugkomen op het platform. Vooral in 2020 (corona) was het onderwerp prominent aanwezig, met 16,4% van de berichten en 14,9% van de reacties. Berenjacht, Tv-programma's en Halloweenwandeling waren de meest besproken onderwerpen, terwijl Morele steun het vaakst werd genoemd. Bovendien waren er verschillende berichten gerelateerd aan de Covid-19 pandemie, waarbij solidariteit en sociale steun centraal stonden. Tv-programma's die Halle in de schijnwerpers zetten, zoals "De Weekenden" en "1 jaar gratis", bevorderen een gevoel van trots en gemeenschapsband, met steunbetuigingen voor lokale deelnemers en nieuwsgierigheid naar de afloop van de programma's, waardoor een betrokken en ondersteunende gemeenschap werd benadrukt.

We zien dat het sociaal weefsel in Halle minder sterk is vergelijking met het Vlaamse gemiddelde. Opvallend, de evolutie in Halle toont aan dat zowel het aandeel respondenten die aangeven een zwak sociaal weefsel te kennen stijgt (4%), alsook het aandeel respondenten die aangeven een sterk sociaal weefsel kennen stijgt (7%). 

De bevraging van het stadspanel uit 2023 omtrent het buurtleven geeft ons inzicht omtrent de inschatting van het sociaal weefsel per buurt. 43% schat het sociaal weefsel in hun buurt sterk in. Dit aandeel globaal % ligt bijgevolg in lijn met de resultaten uit de gemeente-stadsmonitor. Al zien we verschillen in de buurten. 

Het laagste percentage van sterk sociaal weefsel zien we in het centrum van Halle (23.8%), het hoogste percentage in Breedhout (66.7%). Mensen die het sociaal weefsel in hun buurt sterker inschatten kennen hun buren vaker bij naam en maken vaker een praatje.

De resultaten van de gemeente-stadsmonitor tonen aan dat meer mensen in Halle veel contacten hebben met mensen uit de buurt, een stijging van 7% (NPS) ten opzichte van 2020. Wel scoort Halle hier lager dat het gemiddelde van Vlaamse gemeenten (34.5%).

Uit de bevraging van het stadspanel van 2023 omtrent buurtleven zien we dat respondenten gemiddeld 17 buren bij naam kennen. Dit aandeel is hoger bij mensen die reeds langere tijd in de buurt wonen, welvarender zijn en ouderen. Het aandeel is lager bij alleenstaande ouders. 

Het aandeel respondenten die aangeven zelden contacten hebben buiten het gezin stijgt met 4%, van 16% in 2020 naar 20% in 2023. Dit aandeel ligt 7.5% hoger dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten (12.5%).

Ten opzichte van 2020 zien wat dat minder inwoners zich thuis voelen bij mensen in de buurt. Halle scoort hier met 54% (NPS) opvallend lager dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten (68% NPS).

Deelnemers van het stadspanel die veel buren bij naam kennen hebben meer vertrouwen, voelen zich meer thuis, hebben meer contact met hun buren en hebben meer het gevoel dat buren elkaar willen helpen.  Alleenstaande ouders hebben significant minder vertrouwen in mensen uit de buurt, hebben minder contact en voelen zich minder thuis.

Hoewel de deelname aan buurtactiviteiten lager scoort dan het Vlaams gemiddelde, zien we een stijging van 4% in Halle van inwoners die aangeven deel te nemen aan buurtactiviteiten. 

Uit het stadspanel zien we dat het aandeel respondenten dat ooit deelnam aan een buurtfeest hoger ligt, nl 41%. Rekening houdend met het aantal respondenten per buurt, zien we dat de deelnamegraad het laagst ligt in Halle centrum.

De intentie om deel te nemen aan een buurtfeest ligt lager bij jongeren, bij inwoners die zwakkere sociale cohesie ervaren en bij mensen die weinig buren bij naam kennen.