Halle telt 8.090 inwoners ouder dan 65 jaar in 2023. Deze groep vertegenwoordigt 19,2% van de bevolking. Hiervan zijn 2.425 inwoners ouder dan 80 jaar, of 5,8% van de bevolking in Halle is 80-plusser.
De veroudering van de bevolking is een determinerende factor in de toename van de zorgvraag. Een prognose van de omvang en de samenstelling van de ouderenpopulatie in Halle over de volgende vijftien jaren is daarom een belangrijk instrument om de toekomstige zorgbehoefte in te schatten.
Tussen 2023 en 2033 wordt er een stijging van de bevolking van 67 jaar en ouder verwacht van 22% in Vlaanderen. In Halle zou 20% van de bevolking in 2040 67+ zijn.
Zorg bestaat uit informele zorg en formele of professionele zorg. De informele zorg wordt verleend door mantelzorgers (kinderen, partners, ouders) en vrijwilligers.
Mantelzorg
Zorg bestaat uit informele zorg en formele of professionele zorg. De informele zorg wordt verleend door mantelzorgers (kinderen, partners, ouders) en vrijwilligers. Ouderen willen graag zo lang mogelijk thuis zorg krijgen. Ook de Vlaamse overheid zet sterk in op de vermaatschappelijking van de zorg, en zorg dichtbij het vertrouwde milieu van de zorgbehoevende. Zonder informele zorg is dit voor zwaar zorgbehoevenden echter moeilijk tot onmogelijk. Het groeiende belang van mantelzorg en de afname van het potentieel aan mantelzorgers vragen dan ook aandacht.
Het aandeel inwoners dat aangeeft mantelzorg te geven daalt -10%, van 48% naar 38%. Het aandeel inwoners dat aangeeft beroep te doen om mantelzorg daalt ook, maar in mindere mate. Van 24% 2020 naar 20% in 2023.
De Stad Halle geeft jaarlijks een toelage voor alleenstaande minvermogende, hulpbehoevende personen met een handicap en hun verzorgers, de toelage voor thuis- en mantelzorg. In 2023 werden er 308 toelagen thuiszorg uitbetaald.
Uit de bevraging van het stadspanel (2023) rond buurtcohesie zien we dat slechts beperkt (informeel) ondersteuning vragen. Inwoners die wel ondersteuning krijgen geven aan dat ze hulp krijgen bij huishoudelijke taken, kleine klusjes in huis en uitstapjes of gezelschap. Personen die zelf anderen helpen zijn ook meer geneigd zelf hulp te vragen aan anderen.
Ondersteuningsbehoeften raken moeilijker ingevuld bij mensen die buren minder bij naam kennen, alleenwonenden en ouderen.
40% van de respondenten uit het stadspanel geeft aan buren te willen helpen. Mannen geven voornamelijk aan te willen helpen met vervoer, tuinonderhoud en klusjes in huis. Vrouwen zien hun ondersteuningsrol eerder rond huishoudelijke taken en gezelschap.
De Vlaamse zorgverzekering betaalt een tegemoetkoming uit aan personen met een zwaar verminderd vermogen tot zelfzorg. In Halle ligt het aantal thuiswonende personen die een tegemoetkoming mantel- en thuiszorg van de Vlaamse zorgverzekering ontvangen, per 100 inwoners op 1.8. Dit is lager dan het Vlaams Gewest, 2.8. We zien dat het aantal in de rand rond Brussel gemiddeld lager is dan elders in Vlaanderen.
Professioneel zorgaanbod
Onder het professioneel zorgaanbod maken we een onderscheid tussen niet residentiele zorg, zoals gezinszorg, dienstencheques en dienstencentra, en residentiele zorg zoals assistentiewoningen en woonzorgcentra. Stad Halle is zelf ook aanbieder van deze diverse zorgvormen.
Uit de gemeente-stadsmonitor leren we dat de tevredenheid over de ouderenvoorzieningen is toegenomen in Halle, van 62% in 2020 naar 66% in 2023. Deze stijging is opvallend gezien het gemiddelde van Vlaams gemeenten een dalende trend kent.
Uit de bevraging van het stadpanel rond buurtcohesie in 2023 kunnen we concluderen dat mannen het moeilijker vinden om zich te informeren over buurtactiviteiten en welzijnsvoorzieningen, in vergelijking met vrouwen. Hoe meer buren de deelnemers kennen, hoe gemakkelijker men zich kan informeren over activiteiten en voorzieningen in de buurt, en hoe gemakkelijker ze vragen kunnen stellen aan buren. Het zorggebeuren is dus te linken aan het sociaal weefsel in de buurt.
Thuiszorg
De sector van de thuiszorg heeft zich in de afgelopen jaren sterk ontwikkeld door een antwoord te bieden aan de groeiende wens van ouderen om zo lang mogelijk thuis te blijven wonen. Thuiszorg omvat alle hulp die thuis geboden kan worden. Onze thuiszorgdienst voorziet omvat gezinszorg, poestdienst, oppas, maaltijden aan huis (zie catering) en mindermobielenvervoer.
92% van de gebruikers van onze thuiszorg diensten zijn 60-plussers. 63.6% van onze gebruikers zijn 80 plussers.
Het aantal effectief gepresteerde uren gezinszorg in 2021 bedroeg in Halle 83.853 uren. Hiervan werden 65.900 uren bij 65-plussers gepresteerd. Verrekend per 65-plusser betekent dit gemiddeld 8,5 uren gezinszorg. Ter vergelijking: voor Vlaams-Brabant en het Vlaams Gewest ging het in 2021 respectievelijk om gemiddeld 7,9 en 9,0 uren gezinszorg per 65-plusser. Van dit totaal aantal uren gezinszorg werden in Halle 48.851 uren gepresteerd bij 80-plussers, of 19,8 uren per 80-plusser. In 2023 werden er 2489.5 uren onregelmatige prestaties (prestaties buiten de normale werkuren) geleverd, een dienstverlening waarvoor de gezinszorg van stad Halle gekend is. In Vlaams Brabant zijn enkel Leuven en Diest groter wat betreft openbare diensten gezinszorg.
Wij bieden poetsdiensten aan die berekend zijn op basis van het inkomen (7343 gepresteerde uren 2023) en daarnaast bestaat ook het aanbod van poestdienst met dienstencheques. Het gebruik van dienstencheques kan een waardevolle aanvulling zijn bij de ondersteuning van thuiszorg. In 2022 zijn er in Halle 126.619 uren hulp met dienstencheques bij 65-plussers gepresteerd. Hiervan zijn 59.126 uren gepresteerd bij 80-plussers. Het gaat hier over 1.395 gebruikers ouder dan 65 jaar (17,5% van de 65-plussers) en 681 personen ouder dan 80 jaar (27,9% van de 80-plussers). In 2023 werden er meer dan 20 000 dienstencheques ontvangen.
29.3% van de respondenten van het stadpanel (bevraging buurtcohesie 2023) kent de mogelijkheden van niet-residentiele zorg (thuiszorg, thuisverpleging, kraamhulp, ea), 10.3% maakt hier ook gebruik van. Uit de tevredenheidsmeting bij onze gebruikers in 2023 blijkt dat de meesten mensen in contact komen met gezinszorg door andere professionele zorg vb.: een huisarts of een lokaal dienstencentra of via mantelzorger.
De gebruikers zijn over het algemeen tevreden over de prestaties van de medewerkers (88%) en de werking van de dienst thuiszorg (80%). De gebruikers geven de voorkeur aan de vertrouwde helpsters waarmee ze een vertrouwensrelatie opgebouwd hebben. (Tevredenheidsmeting Gezinszorg 2023).
De vervoersdienst, mindermobielenvervoer van het OCMW werd in 2014 opgestart en wordt gecoördineerd door de thuiszorgdienst. In 2023 werden er 11 586 ritten georganiseerd, waarvan 2 315 voor rolstoelgebruikers.
Ouderen en zorgbehoevenden die niet (altijd) kunnen rekenen op gezelschap, kunnen gebruik maken van onze oppasdienst. Op vaste tijdstippen of op aanvraag komt iemand bij je langs om je gezelschap te houden, vooral op momenten dat mantelzorgers of professionele hulpverleners er niet zijn. In 2023 werden er meer dan 100 oppasbeurten geregistreerd.
Dienstencentra
Het lokaal dienstencentrum ontwikkelt een verbindende, preventieve en laagdrempelige werking in en met de nabije omgeving van de gebruiker. Een LDC biedt o.a. informatieve, recreatieve en vormende activiteiten aan en is specifiek bedoeld om het zelfzorgvermogen en het sociale netwerk van de deelnemers te versterken, om de sociale cohesie in de buurt te versterken (zie ook thema sociaal weefsel), en om de gebruiker te ondersteunen om zo lang mogelijk in goede omstandigheden thuis in zijn vertrouwde buurt te blijven wonen. Daarnaast biedt het ook hulp bij activiteiten uit het dagelijkse leven.
Uit de bevraging van het stadspanel van 2023 zien we dat deelnemers met laag gepercipieerde welvaart, mantelzorgers en inwoners die weinig of geen buren bij naam kennen hebben meer interesse in het lokaal dienstencentrum. 27.2% van de respondenten van dit stadpanel geeft aan het dienstencentrum te kennen.
Halle heeft 3 dienstencentra: De Lemoon, De Pasja en het Hoveniertje (opstart in 2024).
Het lokaal dienstencentrum De Lemoon werd officieel geopend op 16 januari 2007. Voor het dienstencentrum Lembeek werd gekozen voor de naam “De Lemoon” als samentrekking van Lembeek (de gemeente) en Veroon (naar de patroonheilige van Lembeek). Het dienstencentrum is gelegen in de dorpskern van Lembeek, deelgemeente van Halle. In 2023 werden er 305 activiteiten georganiseerd in de Lemoon. Dit gaande van informerende activiteiten tot ontspanningsactiviteiten en ondersteuningsactiviteiten vb: Geheugentraining, kaartjes maken, seniorennamiddag, Darts, Pannenkoekenfeest, bezoek aan de markt, voet- en handverzorging en bingo. We zien 1279 deelnemers voor deze activiteiten in 2023.
Naast de activiteiten kunnen gebruikers ook een maaltijd nuttigen in het dienstencentrum. In 2023 waren er 3 118 gebruikers die maaltijden nuttigen (in 2022 waren dit er 2 709)
Dienstencentrum De Pasja werd officieel geopend op 22 oktober 2010. Het dienstencentrum bevindt zich op de zorgsite samen met het woonzorgcentrum “Zonnig Huis” en de assistentiewoningen “Huiskensveld” en “Centrum Van Koekenbeek”. De naam “Pasja” verwijst naar de oude chicoreifabriek die vroeger aan de overkant gevestigd was. Het kruispunt wordt door de Hallenaren nog steeds “De Pacha” (dit is de schrijfwijze van de chicoreifabriek) genoemd. Voor het dienstencentrum hebben we gekozen om met een knipoog naar het verleden een vrije interpretatie aan de naam en schrijfwijze te geven.
In 2023 werden er 131 activiteiten georganiseerd in De Pasja. Dit gaande van informerende activiteiten tot ontspanningsactiviteiten en ondersteuningsactiviteiten vb: Geheugentraining, yoga, wandeling, aqua gym, knutselen, bezoek aan de markt, voet- en handverzorging en een ijsnamiddag. We zien 1713 deelnemers voor deze activiteiten in 2023.
Naast de activiteiten kunnen gebruikers ook een maaltijd nuttigen in het dienstencentrum. In 2023 waren er 1596 gebruikers die maaltijden nuttigen.
In dienstencentrum de Pasja kan er ook gebruik worden gemaakt van de wasmachine (#333), de droger (#321) en de Kapster (#138).
Men informeert inwoners en gebruikers via een krantje, De Sjamoon. Er zijn 400 abonnees. Ongeveer 20% van de lezers zijn ook regelmatige gebruikers.
Assistentiewoningen
Assistentiewoningen zijn een woonzorgvoorziening waar in een aangepaste infrastructuur en binnen een organisatorisch geheel ouderen zelfstandig en permanent verblijven, waarbij gedurende de dag en de nacht permanentie georganiseerd wordt, en waarbij zorg en ondersteuning aangeboden wordt waarop de gebruiker facultatief een beroep kan doen.
In Halle zijn er 8 locaties voor assistentiewoningen, goed voor 308 woningen in totaal: Ten Hove, Residentie Huiskensveld, Centrum Van Koekenbeek, Residentie ’t Convent, Parkrand, Sint-Augustinus, Residentie De Vijver en Residentie Asteria. De eerste 3 locaties zijn assistentiewoningen in beheer van de stad Halle, goed voor 105 woningen.
In Halle zijn er 308 erkende woongelegenheden in erkende groepen van assistentiewoningen. De aanbodratio bedraagt 3,8 woongelegenheden in erkende groepen van assistentiewoningen per 100 65-plussers in Halle. Dit aanbod ligt veel hoger dan het gemiddelde van Vlaamse gemeenten.
Tegen de tendens in zien we een wachtlijst voor al onze assistentiewoningen. Gemiddelde wachttijd is 1.6 jaar voor Ten Hove, 1.87 in Centrum Van Koekenbeek en 5.08 jaar in Residentie Huiskensveld.
De hoogste vraag zien we in Residentie Huiskensveld, de meest recente woningen.
De bewoners kennen een gemiddelde leeftijd van 84 jaar, in Ten Hove is de gemiddelde leeftijd lager met 81.35 jaar.
Woonzorgcentra
In Halle zijn er 4 woonzorgcentra die samen goed zijn voor 483 kamers, namelijk het Zonnig huis, Sint-Augustinus, De Maretak en Lucie Lambert. De aanbodratio bedraagt 6,1 woongelegenheden in woonzorgcentra per 100 65-plussers in Halle (2022). Ter vergelijk, in Vlaams Brabant aanbod gemiddeld 5.9.
De theoretische behoefte aan woongelegenheden in woonzorgcentra (programmatie) wordt berekend op basis van de prognose van de oudere bevolking binnen 5 jaar. Er gaan steeds meer stemmen op om de programmatieberekening te herdefiniëren op basis van de nieuwe visie waarbij ouderen zo lang mogelijk thuis of in de vertrouwde omgeving kunnen blijven wonen. Het is daarom zinvol om naast de programmatie ook rekening te houden met het huidige zorggebruik (aantal zwaar zorgbehoevenden) en de bevolkingsprognoses.
Ons woonzorgcentrum kent een bezettingsgraad van 97%. De gemiddelde leeftijd is 86 jaar voor mannen en 88 jaar vrouwen. 658 mensen staan op de wachtlijst voor het Zonnig Huis. 29 personen hiervan staat op de actieve lijst. De gemiddelde wachtlijst bedraagt 6.18 jaar zonder de bewoners die voorrang hadden.
Het aantal bewoners met hoge nood aan zorg is de laatste 10 jaar gestegen met 15%. De gemiddelde verblijfsduur daalde van 4.5 jaar naar 3.2 jaar. Deze verblijfsduur is hoger dan in Vlaanderen, waar het gemiddelde schommelt rond 2 jaar. Bovenstaande cijfers bevestigen de visie dat ouderen liefst zo lang mogelijk thuis wensen te blijven wonen.
Onderzoek toont aan dat ouderen die alleen wonen sneller naar een woonzorgcentrum verhuizen . Het aantal alleenwonenden is daarom een belangrijke indicator bij de uitbouw van ouderenzorg. Halle telt in 2023 2.473 alleenwonende 65-plussers. De meest kwetsbare groep zijn echter de 999 alleenwonende 80-plussers in Halle. Dit komt overeen met 41,2% van de 80-plussers. Dit aandeel ligt hoger dan in Vlaams-Brabant (38%) en het Vlaams gewest (39%).
De groep van ouderen zal in de nabije toekomst niet alleen groter, maar ook gevarieerder worden. De gekleurde vergrijzing brengt specifieke uitdagingen met zich mee. Zo worden allochtone ouderen gemiddeld vroeger met gezondheidsproblemen geconfronteerd, hebben ze vaker een slechtere socio-economische positie en kunnen ze kampen met het terugkeerdilemma. De culturele verwachtingen over de combinatie van formele en informele zorg verschillen vaak bij allochtone ouderen. Halle telt 550 65-plussers met een niet-Belgische geboortenationaliteit in 2023. Dit komt overeen met 6,8% van alle 65-plussers. Ter vergelijking: in Vlaams-Brabant is dit 7,8%, in het Vlaams Gewest 7,2%.
“Prijzen woonzorgcentra gestegen met 4 procent: Gemiddelde bewoner moet elke maand 542 euro bovenop pensioen leggen" kopt vrt nieuws op 29 april 2024. De gemiddelde maandprijs in een woonzorgcentrum komt op 2.182 euro. De betaalbaarheid van zorg komt onder druk te staan.
De dagprijs in het woonzorgcentrum steeg van 56.37 euro per dag in 2021 naar 66.64 euro in 2024. Dit brengt de maandprijs in het woonzorgcentrum op net geen 2000 euro.
Hieronder worden enkele indicatoren die een licht werpen op de gezondheidstoestand van de bevolking. Dit vanuit het oogpunt van de eerstelijnszone Zennevallei waar Halle toe behoort.
1 op 5 Vlamingen vindt dat er onvoldoende huisartsen zijn in de gemeente. Ook in Halle geven inwoners aan dat er te weinig huisartsen zijn. We tellen 94 huisartsen, waarvan 32% ouder is dan 60 jaar. 72% heeft een patiëntenstop ingebouwd (tijdelijk of definitief).